Jane Eyre της Charlotte Brontë

 

Γράφει η Δανάη Ιμπραχήμ 

Το 2021 αποφάσισα να διαβάσω περισσότερα βιβλία κλασικής λογοτεχνίας και ξεκίνησα με την Jane Eyre της Charlotte Brontë. Το συγκεκριμένο μυθιστόρημα το είχα διαβάσει πριν πολλά χρόνια και δεν θυμόμουν ένα μεγάλο μέρος της υπόθεσης, ενώ σίγουρα δεν το εκτίμησα όπως συνέβη τώρα. Γιατί τώρα απλώς το λάτρεψα!

Δεν είμαι της άποψης ότι πρέπει να μας αρέσουν βιβλία γνωστών συγγραφέων ή ακόμα και κλασικά. Σαφώς και στη δεύτερη περίπτωση οφείλουμε ένα σεβασμό, διότι τα περισσότερα βοήθησαν στην εξέλιξη της τέχνης του λόγου. Παρόλα αυτά, δεν πρέπει να είμαστε υποχρεωμένοι να τα επαινούμε. Αν δεν μας αρέσει, δεν έγινε και τίποτα. Για μένα όμως η Jane Eyre δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία.

Η ιστορία είναι ουσιαστικά η ζωή της Jane, όπως μας την αφηγείται η ίδια. Ξεκινώντας από την παιδική της ηλικία, τα χρόνια παραμέλησης και κακομεταχείρισης, τα χρόνια ελπίδας στο οικοτροφείο, προχωράει μέχρι την ενηλικίωση και τις δυσκολίες αυτής. Ανήκει στο είδος του coming of age, όπως πολλά αναγνώσματα της εποχής και μάλιστα πρωτεργάτισσα φαίνεται να είναι η γνωστή Ελοΐζα που έχουμε αναφέρει σε προηγούμενο άρθρο.

Η γραφή της Brontë είναι απλώς μαγική. Με έντονο ρομαντικό και μελαγχολικό ύφος μας ταξιδεύει στην εποχή της, σε μια Αγγλία καθωσπρεπισμού, που δεν υπήρχε χώρος για το παραμικρό ελάττωμα, είτε αυτό αφορούσε την εμφάνιση είτε τα χρήματα. Μια εποχή τόσο μακρινή και ταυτόχρονα τόσο κοντινή μας. Ο λυρισμός ήταν έντονος, και σε συνάρτηση με την αφήγηση της Jane, μου προκαλούσε έντονα συναισθήματα. Συγκίνηση, θυμός, αγανάκτηση, αγάπη. Ζούσα ό,τι και η πρωταγωνίστρια χάρις την εξαιρετική γραφή της Charlotte. Είναι από τις λίγες φορές που παλαιό κείμενο καταφέρνει να με ενθουσιάσει. Δεν τα θεωρώ κατώτερα, σε καμία περίπτωση. Απλώς είμαι ένα παιδί του 21^ου αιώνα που έχει μάθει σε μια ρεαλιστική γραφή και η θεατρικότητα του παρελθόντος μου ξενίζει. Στη συγκεκριμένη περίπτωση όμως, η συγγραφέας δημιούργησε τέτοιες συνθήκες, που ούτε που το κατάλαβα. Ήταν τόσο ρεαλιστικό και προσιτό!

Οι χαρακτήρες ήταν κλασική αναπαράσταση της εποχής – αναμενόμενο θα μου πείτε, αφού η συγγραφέας γράφει για την περίοδο της – και ο καθένας κουβαλάει τα θετικά και τα αρνητικά που απάρτιζαν την κοινωνία. Ρηχοί άνθρωποι που κρίνουν με βάση την εμφάνιση και το χρήμα, καλοσυνάτοι και πράοι που νοιάζονται για τους γύρω τους, νεαρά παιδιά που μπαίνουν στα καλούπια των γονιών τους προκειμένου να ακολουθήσουν ένα μονοπάτι που πιθανόν δεν τους ταιριάζει. Ένα από τα θετικά βιβλίων εποχής είναι και η προβολή τέτοιων αξιών, ώστε να μαθαίνουν οι νέοι. Τα μαθήματα ζωής άλλωστε είναι αρκετά και χάρηκα που η Brontë δίνει στον αναγνώστη να καταλάβει ότι τα συναισθήματα υπερισχύουν της εμφάνισης και των χρημάτων. Ακόμα κι αν δεν πίστευε στην ανωτερότητα της ψυχής, το βιβλίο το τονίζει, σε αντίθεση με τον Φρανκενστάιν που δυστυχώς η συγγραφέας κρίνει με βάση την εμφάνιση και την τάξη.

Φυσικά το κεντρικό love story ήταν μια γλυκιά προσθήκη και μια χαριτωμένη πρόκληση, τόσο για τους πρωταγωνιστές όσο και για εμάς. Χάρηκα πολύ λοιπόν, που αποφάσισα να το ξαναπιάσω στα χέρια μου και μάλιστα στα αγγλικά, ώστε να απολαύσω το μεγαλείο της γραφής και του ύφους της Charlotte Brontë στη μητρικής της γλώσσα. Αν δεν το έχετε διαβάσει ήδη και θέλετε να μπείτε στον κόσμο της κλασικής λογοτεχνίας, μπορείτε να ξεκινήσετε με αυτό.